Zomaar een bedreiging

“…. Als ik u ooit ergens tegenkom dan gaat u daarna wakker worden in een ziekenhuis en daarna nog heel lang revalideren….” Deze bedreiging werd in 2014 per mail geuit in de richting van een politicus. Vandaag was de strafzitting bij de politierechter in Amsterdam.

Als argumenten op zijn, kritiek niet wordt gehoord, doordrammen niet helpt en schelden of kwetsen geen pijn lijkt te doen is er altijd nog het wereldwijde vrije web om je strafrechtelijke beledigingen en bedreigingen met iedereen – het liefst anoniem - te delen of persoonlijk te adresseren. Dat wereldwijde web geeft ons veel, heel veel. De wereld ligt, op slechts één internetverbinding, voor ons open. Informatie is toegankelijk voor iedereen; we kunnen ons niet meer verschuilen achter dooddoeners als ‘Dat wist ik niet.’ Je kunt participeren in het maatschappelijk debat met volslagen vreemden, ver of dichtbij, artiesten, politici en andere bekenden zijn binnen één tweet bereikbaar. Nooit was het zo makkelijk om mee te doen in het openbare debat en ook daadwerkelijk gehoord te worden. Beperkingen van die digitale vrijheid zijn wat mij betreft daarom ook onbespreekbaar. Die vrijheid brengt ons daarvoor te veel.

Argumenteren, kritiek geven, doordrammen, schelden en kwetsen mag dus. En ja, schelden of kwetsen doet soms pijn maar daar heb je het als politicus maar mee te doen. Ook al doet dat soms een beetje pijn, besef ook dat nu eenmaal niet iedereen eloquent zijn argumenten en kritiek formuleert. Dat maakt die meningen niet minder waard. Ook deze mensen worden namelijk door politici vertegenwoordigd. Een beetje eelt kweken op de startende tere politici-zieltjes kan daarom geen kwaad. Sterker nog: dat moet! Er is nog nooit iemand verstandiger geworden met ja-knikkers om zich heen.

En wat dan met de fatsoensnormen? Fatsoen, breek me de bek niet open over fatsoen. ‘Jouw fatsoen is de mijne niet en andersom’ roep ik te pas en het allerliefst te onpas. Als jouw fatsoen het mijne niet past, is het verstandig dat te laten weten door al dan niet jouw eigen norm aan te geven. Nog beter is het deze opgelegde voor mij onduidelijke norm, die dus voor iedereen weer anders lijkt te zijn, te negeren en te focussen op de inhoud. Ja, dat ook is onderdeel van het kweken van eelt op de tere politici-zieltjes.

Door mijn werk als strategisch adviseur Openbare Orde & Veiligheid ben ik verantwoordelijk voor de veiligheid van een aantal politici. Daarom ook begeleidde ik een van hen in de rechtszaal. Net als veel mensen houd ik het leven overzichtelijk door in mijn hoofd mensen in hokjes in te delen. Ik verwachtte dan ook, gezien het vorenstaande, een wandelende opgepompte tattoo-tijger in trainingspak die zijn Pitbull voor de deur aan een lantaarnpaal aan de Parnassusweg had vastgebonden. Vol verbazing aanschouwde ik de verdachte die losjes de rechtszaal inwandelde. Het was een lange slungel met een brilletje en grijs wild haar. Hij formuleerde helder en redelijk intelligent.

De lange slungel bevestigde dat hij de mail had verstuurd in een moment van psychische opwinding. De argumenten waren op, kritiek was overal al gespuid en schelden en kwetsen deed geen zeer meer. Hij vertelde dat hij in de tijd rond de bedreigingen vol participeerde in het openlijke debat maar zijn gelijk op de een of andere manier niet kon halen. Dit frustreerde hem enorm waarna hij deze mail had verstuurd. Hij schaamde zich diep. Even voor de duidelijkheid: het was geen excuus aan het slachtoffer maar schaamte voor de strafrechtelijke bedreiging die hij had geuit en die zijn intelligente voorkomen had bezoedeld. Daarom ook had hij, na de aangifte, hulp gezocht. Er was nogal wat mis met hem, zo bleek uit het rapport van de reclassering.

De lange slungel gebruikte hierna de strafzaak als politiek podium en toonde tegelijkertijd op die manier dat hij nog steeds niet van de ernst van het feit was doordrongen. De rechter maakte daar snel korte metten mee. Het ging in de rechtszaal tenslotte niet over zijn politieke overtuiging maar om het strafbare feit.

Nog nooit eerder was hij in aanraking geweest met politie en justitie. De politie had hem ingefluisterd dat het misschien goed was om een brief te schrijven aan het slachtoffer om zijn motieven toe te lichten. Die brief was toegevoegd aan het strafrechtelijk dossier maar was door politie en justitie nooit doorgezonden aan de politicus. Kern van de brief was dat de enterknop te snel gevonden was op het toetsenbord maar dat hij geen handelingsplan had bedacht dus dat het slachtoffer zich echt geen zorgen hoefde te maken. Hij vergat voor het gemak even dat wat hij eigenlijk bedoelde aan de ene kant van het virtuele draadje niet betekent dat de ontvanger aan de andere kant van dat virtuele draadje dat ook weet. Een zwak inlevingsvermogen aldus de rechter.

De rechter was uiteindelijk helder en duidelijk. Zij hield rekening met zijn psychische toestand. Tegelijkertijd woog zij dit af tegen het ambt van het slachtoffer die al vaker bedreigd was: “Als politicus moet je tegen kritiek kunnen. Tegelijkertijd moet een politicus vrij van enige dreiging zijn om zijn of haar werk te kunnen doen. Een politicus niet vrij van deze dreiging laten zijn, doet afbreuk aan onze rechtstaat en weegt daarom heel zwaar.” Waar normaal een geldboete op zijn plek is voor dit feit werd tot ieders verbazing een straf opgelegd van 60 uur dienstverlening of 30 dagen hechtenis, onvoorwaardelijk. Minder dan de officier had geëist maar zeker genoeg om recht te doen aan het gevoel van het slachtoffer die zichtbaar onder de indruk was van het voorval en de zitting.

Exit Hollandistan

Wat begon als een gebbetje, blijkt nu ineens een doodserieuze zaak te zijn. In een idiote bui plaatste ik met een virtuele knipoog een link op mijn Facebook naar een AD-artikel waarin werd gesteld dat er Nederlanders zijn die onbedoeld hun nationaliteit kwijtraakten. Gekscherend begeleidde ik dat met de woorden: “Help! Ik heb anderhalf jaar geleden de Marokkaanse nationaliteit aangenomen ivm overlijden van mijn vader en het daarmee samenhangende erfrecht in Marokko. Is er een grappenmaker in de zaal die mij gaat vertellen dat ik geen Nederlandse nationaliteit meer bezit? Zo ja, dan word ik met terugwerkende kracht alsnog gillend gek!”

Wat is er namelijk aan de hand? Als je als meerderjarige Nederlander een andere nationaliteit aanneemt raak je je Nederlandse nationaliteit automatisch kwijt. Dat is zo bepaald in Rijkswet op het Nederlanderschap - artikel 15, lid1 onder A. De ombudsman is er maar druk mee in ieder geval. Ook ik heb op meerderjarige leeftijd, namelijk op mijn 42^e jaar een andere nationaliteit aangenomen, de Marokkaanse. De hiervoor genoemde wet kent wel uitzonderingen, maar verrassing, die zijn niet van toepassing op mij.

Goed bedoelde adviezen en meningen

Iedereen rolde over elkaar heen om zijn of haar mening te geven: “Marokkaan ben je altijd bij geboorte door bloed/afkomst”, “Je bent de lul, ouwe. Geen Nederlanderschap meer voor jou” en alles wat daar tussenin zit. Alle stellingen en aannames werden niet begeleid door ondersteunende wetgeving en/of andere vaststaande feiten.

Zo wordt de aanname dat je de Marokkaanse nationaliteit door geboorte zou krijgen door echt helemaal niemand onderbouwd. Bovendien lopen ‘de Marokkaanse nationaliteit automatisch krijgen bij geboorte’ en ‘recht hebben op de Marokkaanse nationaliteit bij geboorte’ twee essentieel verschillende zaken, in de goed bedoelde discussie constant door elkaar heen.

Verder wordt door veel mensen bijvoorbeeld de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA) als juridische werkelijkheid opgevoerd waarbij ik kan opmerken dat dit slechts een administratief systeem is om de juridische werkelijkheid in te administreren. Ook daar zit een wezenlijk verschil in.

Saaie feiten

Voordat een ieder wederom over elkaar heen rolt in het aandragen van zijn of haar gelijk, even de navolgende saaie feiten op een rijtje. Gaarne lezen voordat je je  goedbedoelde aannames wederom met mij deelt.

Ik ben geboren als Jacqueline Lailla Makbouli in 1971 binnen een wettig Nederlands huwelijk tussen een Nederlandse moeder en een Marokkaanse vader. Zowel het huwelijk als mijn geboorte zijn nooit gemeld bij het Marokkaanse consulaat. Het eerste niet om praktische redenen, het tweede om ideologische redenen van mijn vader. Hij wilde niet dat ik de Marokkaanse nationaliteit zou dragen omdat hij vond dat de positie van de vrouw in Marokko nou niet echt jippy-a-yeah is. Zo stond ik vanaf mijn geboorte in het GBA alleen als Nederlandse ingeschreven. Sinds 2014 wordt er in het GBA sowieso alleen nog maar 1 nationaliteit vermeld. Ik heb mijn hele leven in de overtuiging geleefd dat ik slechts 1 nationaliteit had namelijk de Nederlandse. Zo hebben mijn ouders mij dat ook altijd voorgehouden en uit geen enkel officieel papier bleek dit ook anders te zijn.

In 2013 werd mijn vader ernstig ziek. Ik was zijn enige familielid en om rechtshandelingen in Marokko te mogen plegen moest je de Marokkaanse nationaliteit bezitten. Omdat ik die nog niet had, heb ik die moeten aanvragen bij het consulaat. Ik had daar kennelijk recht op omdat ik afstamde van een Marokkaan. Wel moest ik dat aantonen en moest ik aantonen dat ik geboren was binnen een wettig huwelijk. Na veel vijven en zessen is dat gelukt. Eigenlijk moest mijn vader dat persoonlijk melden bij het consulaat maar omdat hij in het hospice lag namen ze ook genoegen met mijn Nederlandse moeder. Nog een klein dingetje: mijn Nederlandse naam Jacqueline werd niet geaccepteerd, mijn tweede naam Lailla wel. Bij het Marokkaans consulaat ben ik dus onder een andere naam bekend dan in het GBA.

In het familieboekje van mijn vader (hét document in Marokkistan) staat dat ik ben geboren op 30 maart 1971 en dat de aangifte van mijn geboorte op 25 september 2013 (!) is gedaan.

Wat doet het met mij?

Tot gistermiddag zei mijn nationaliteit mij niets. Een stukje papier waarop staat uit welk land je komt en waar kennelijk een waarde aan wordt gehecht. Nu ik twijfel over mijn werkelijke nationaliteit(en), merk ik dat het iets doet met mijn identiteit. En om eerlijk te zijn, heb ik ook wat onrustig geslapen vannacht. Mensen die zeggen dat ik trots moet zijn op mijn Marokkaanse nationaliteit verfoei ik. Aan de andere kant ben ik dus ook gewoon hypocriet want aan de worsteling met mijn identiteit ligt ook het feit dat ik waarde hecht aan mijn Nederlandse nationaliteit. Dat zal toch ook echt iets met trots te maken hebben, vermoed ik zo.

En dan heb ik het nog niet eens over alle praktische nadelen die er zijn als ik geen Nederlander meer blijk te zijn. Mijn raadlidmaatschap lijkt wel goed te zitten. Tenminste als ik vijf jaar aaneengesloten in een legale situatie in Nederland woon. Kuch, legaal. Ja, daar ga je al. En hoe zit het met andere rechten en plichten? Precies. Daar sta je niet dagelijks bij stil. Moest ik gisteren nog grinniken om die collega die mij Dobbermarokkaan noemde en vroeg ik zelf nog om een fijne plek achter een boekenkast, vandaag ben ik in een wat minder lollige bui.

Wat nu?

Ondanks alle goed bedoelde adviezen, stellingen en geponeerde feiten, zijn er nog steeds onduidelijkheden rondom mijn daadwerkelijke nationaliteit. Daarom ook heb ik een advocaat ingezet die gespecialiseerd is in Vreemdelingen- en familierecht. Zij heeft tevens een hoogleraar van de VU ingeschakeld om uitsluitsel te geven. Een voor hun erg interessante casus. Ik ga er vanuit dat het uiteindelijk allemaal wel goed komt zeker met de hulp van deze twee deskundigen!

Op pad met de wijkagent van de Bazaar, Jos Schutterop

Als je vraagt aan een buitenstaander waar hij Beverwijk van kent, zal hij negen van de tien keer de Beverwijkse Bazaar noemen. Goedkope producten, een Oosterse sfeer, en lekker eten; de Bazaar heeft het allemaal. In 2014 stelde ik al eens vragen over dit nodale knooppunt omdat ik mij zorgen maakte over het wel en wee op de Bazaar. 

Reden genoeg om mij eens rond te laten leiden door de wijkagent Jos Schutterop. Vol trots vertelt hij over de smeltkroes aan culturen, de manier waarop hij iedereen gelijk probeert te behandelen en hoe hij vooroordelen bij anderen wil wegnemen. Tegelijkertijd ziet hij ook dat er fenomenen aanwezig zijn die criminaliteit kunnen bevorderen. Naast de kansen die de Beverwijkse Bazaar biedt voor de lokale economie liggen daar ook de risico’s. Risico’s die door de Bazaar, de gemeente en de politie worden herkend en waarop wordt geïnvesteerd.

Schutterop is vanaf december 2013 werkzaam op de Bazaar en voelt zich als een vis in het water. We beginnen de dag op het politiebureau in Beverwijk waarna we naar het marktkantoor rijden. Uitvalsbasis voor Schutterop is de centrale meldkamer van de beveiliging van de Beverwijkse Bazaar (die ik overigens consequent tot zijn frustratie De Zwarte Markt blijf noemen). Daar delen zij de laatste ontwikkelingen en start Jos zijn ronde. 

We beginnen in de nieuw geopende Goudsouk waar goudhandelaren onderling concurreren om de aandacht en de portemonnee van de klanten. De nieuwe Mihrab met zijn gouden plafond, ademt een Oosterse luxe sfeer uit. Bij de fontein in het midden eten bezoekers ongedwongen een broodje. De sfeer is laid-back en mensen genieten zichtbaar van deze oase op het industrieterrein.

In de voormalige Oosterse Markt spreken we Mehmed. Hij is theoloog en imam. Mehmed heeft een behoorlijk grote stand met religieuze schilderijen en huishoudelijke artikelen. Samen met zijn vrouw doen ze veel voor zowel de Nederlandsche en Turkse gemeenschap. Ze investeren vooral in het wederzijds begrip en proberen bruggen te slaan. Hij doet het allemaal graag. Zijn vrouw ook, ‘Maar’ zegt ze ‘soms mag het allemaal wel een beetje minder. Tijd voor elkaar is ook belangrijk!’ Mehmed en zijn vrouw vervullen niet alleen een belangrijke rol op de Beverwijkse Bazaar maar ook als inwoners van Beverwijk laten zij zich niet onbetuigd. Zo discussiëren zij in gemeenteverband maar ook in hun eigen gemeenschap mee over actuele onderwerpen zoals bijvoorbeeld radicalisering.

In hal 3, één van de eerste hallen waar de Beverwijkse Bazaar begon zit ome Joop. Hij toont mij trots foto’s van zijn kraam uit 1984. Inmiddels heeft hij veel vierkante meters met nog veel meer ‘pleuralia’ zoals hij dat met een vet Haags accent zelf noemt. Op zijn kruk zit hij te midden van zijn kramen als interieurstuk. Dit is zijn leven op zaterdag en zondag.

In hal 26 spreek ik ondernemers die me vertellen dat het tegenwoordig zwaar is om nog wat te verdienen. Jaren geleden waren de kramen veel geld waard, tegenwoordig kunnen ze hun hoofd nauwelijks boven water houden. Ik vraag hen op welke manier zij denken onderscheidend te kunnen zijn want alles wat ik in de hal zie aan producten lijkt op elkaar. Er komt daar niet echt antwoord op maar men wijst naar het beleid. Zo zou er al veel eerder vrije entree moeten zijn gegeven, dient het parkeergeld te worden afgeschaft en moet de huur van de standplaatsen met minimaal 20% teruggebracht worden. Zo zouden de bezoekersaantallen weer omhoog kunnen worden gebracht en zou de handel vanzelf weer aantrekken. Ik twijfel daarover. Ondernemen is volgens mij vooral innoveren en vooruitzien en vooral zelf de regie nemen.

Ik denk dat ik de Beverwijkse Bazaar best goed ken maar ineens staan we voor een gamesmuseum. Echt te gek hoe je daar door de tijd kunt reizen en spellen kunt spelen vanaf Atari (en daarvoor) tot het allernieuwste. Er wordt beweerd dat het het grootste gamesmuseum is en entree kost maar 2,50. Een schijntje voor de reis door de gamestijd die je daarvoor maakt. Enthousiast begeleidt de eigenaar en gamesnerd mij. Ik ben diep onder de indruk!

Ergens onderweg ontmoet ik George Zapantoulis, de nieuwe Griekse directeur van de Beverwijkse Bazaar. Hij verzekert me dat hij ook de rest van de markt gaat opknappen. Vanaf de Mihrab in de richting van de Parallelweg zal het steeds mooier en dus beter worden. Een mooi vooruitzicht voor Beverwijk!

Ineens wordt Jos opgeroepen. Er is een winkeldiefstal gepleegd door drie roomblanke jongetjes van ongeveer 14 à 15 jaar. De Turkse winkeleigenaar kijkt misprijzend naar hen. De jongens dragen Nike’s en hebben The North Face rugzakken. Niet echt het stereotype winkeldief. De jongens blijken een hasjpijp en versnijders te hebben gestolen. In combinatie met hun leeftijd is dat zorgwekkend. Als je nu optreedt kunnen de ouders misschien nog wel een goed gesprek met ze voeren. Ook jeugdzorg kan hier misschien nog een positieve rol spelen. Daarom houdt Jos alle drie de winkeldieven aan. De spullen gaan terug naar de eigenaar en er wordt een politieagent van het bureau opgetrommeld om een aangifte bij de eigenaar van de winkel op te nemen; topservice dus! De jongens worden door een andere politiebus overgebracht naar Haarlem waar ze zullen worden voorgeleid en gehoord als verdachte.

Jos moet alles administreren en zo keer ik terug naar huis. Mijn rugzak vol met verhalen van ondernemers, beveiliging, politie en bezoekers. Ik ben een (politiek) wijzer mens na deze dag. Het was een prachtige en waardevolle dag. Dank voor deze gastvrijheid, Jos Schutterop!